Tank yıkamalarının türlü nedenleri arasında, en sık karşılaşılanları şöyle sıralayabiliriz:Tank yıkamalarının türlü nedenleri arasında, en sık karşılaşılanları şöyle sıralayabiliriz:
- Onarım sebebiyle, tank diplerinde de temizlik yapmaya hazırlık olmak üzere tankların yıkanmaları,
- Daha önce alınmış bir yükün tankta bırakmış olduğu sıvaşıklığın, yeni alınacak yükü bozabilme ihtimalini önlemek için tankların yıkanmaları,
- Temiz tanklara, temiz safra almak için yapılan tank yıkamaları. Bu durum, pek çok akaryakıt yükleme mahallindeki tüzükler, kurallar gereği tankerlerin, yükleme mahallerine temiz balast ile gelmek zorunluluklarından kaynaklanmaktadır.
Şimdi tank yıkamalarının günümüzde en çok uygulanan yöntemlerine kısaca göz atalım.
1- El hortumları ile yıkama
Tank İçine giren gemicilerin, ellerinde hortumlarla, basınçlı su sıkmak suretiyle, iç yüzeyleri yıkadıkları bir yöntem olup uygulama zorlukları ve yetersizlikleri nedeniyle bugün kullanılmamaktadır.
2- Makine yıkamaları
Bu gün, modem tankercilikte hemen tamamen uygulanan yöntem, tank yıkama makineleriyle yapılan yıkamalardır. Bu işlem için BUTTER WORTH – VICTOR PYRATE gibi imal edici firmaların adlarıyla anılan ve temelde aynı prensiple çalışan yıkama makineleri kullanılır.
Tankerlerde bütün güverteyi baştan kıça kat eden, kedi köprüsü altındaki diğer pek çok önemli devrelerle birlikte sabit olarak bulunan bir tank yıkama devresi vardır. Geminin büyüklüğüne göre değişik çaplarda olan bu devre makine dairesinde özel bir pompayla iştiraklidir. İstendiği an bu pompa ile güvertede kıçtan başa uzanan bu devreye sıcak deniz suyu basılabilir. Güvertede, tank gruplarına uygun gelecek şekilde rekorlu ağızları olan bu devreden kendi özel hortumları ile sıcak, basınçlı su istenilen tanka sevk edilebilir. Hortumların özelliği; sıcak suya, eğilip bükülmeye dayanıklı olmaları ve içlerinden statik elektrik deşarj kablosu geçmesidir. Yıkama makineleri, işte bu hortumların ucuna takılarak tanka sallandırılır.
Makinelerin çalışma sistemleri temelde aynıdır. Makinenin nozullarından basınçla fışkıran suyun tepkisi ile makine hem nozullar düzleminde, hem de hortum ekseni etrafında düzenli ve ağır ağır döner. Böylelikle bir tankta belirli bir seviyeye sarkıtılmış olan bir yıkama makinesiyle hemen her yönde, kuvvetle fışkıran bir sıcak su jetiyle yıkama yapılır.
Çalışma prensibini aşağıda ki videoyu izleyerek daha iyi anlayabilirsiniz.
3- Stimleme (Buhar), kostikleme, ilâç lama
Stim, akaryakıt buharlarını öldürücü etkisiyle gasfride kullanıldığı gibi tank yıkamalarında da kullanılmaktadır. Ancak yeni, modern tank yıkama ve gasfri metodlarında ayrıca stimlemeye pek ihtiyaç kalmadığından üzerinde fazla durmayacağız.
Tanklarda, bazı şartlarda, kostik soda ile temizlik yapılması tavsiye edilmektedir. Bu iş için, içinde 50/60 kg. kostik soda olan bir patlak kullanılır. Bu patlak, çepeçevre delinir. Üst kapağına stim hortumunun ucu sokularak iyice tespit edilir. Sonra bu haliyle tankın içine sarkıtılarak hortumdan stim gönderilir. Stim, erittiği kostik sodanın zerreleriyle karışarak patlağın deliklerinden fışkırır.
Bu suretle tankın iç yüzeylerine sıvaşmış akaryakıtın çözülerek temizlenmesi sağlanmış olur. Son yıllarda, bazı firmalarca, tank temizliklerinde kullanılmak üzere kimyasal solventler piyasaya sürülmektedir. Her biri için farklı uygulamalar tavsiye edilen bu eritkenlerin çoğunda temel maddeyi motorin oluşturmaktadır.
TANK TEMİZLİĞİ
Burada sözü edilen, gasfri edilmiş ve yıkanmış bir tankın içine girilerek dipteki tortu ve pasların atılmasıdır. Tank temizliği pek çok nedenlerle gerekli olabilir.
Periyodik tank temizliği
Tank dinlerindeki pas ve tortuların fazla birikmiş olması, hem alıçların tıkanmalarına veya rahat çalışmamalarına hem de ileride yapılacak onarımlarda tank dibi temizliklerinin daha güç ve uzun zaman almasına neden olur. Bunu önlemek için tanklara, periyodik dip temizlikleri yapılması çok olumlu ve yararlı sonuçlar vermektedir.
İkinci yükleme için tank temizlikleri
Bir cins akaryakıtın boşaltıldığı bir tanka, başka bir cins akaryakıt yüklemek gerektiği hallerde, malın özelliklerinde bozukluklara neden olması ihtimaline karşı tanklar, önceki yükün bütün bulaşık ve pisliklerinden temizlenir.
Havuzlama ve onarım için genel temizlik
Tankerlerin havuzlanma ve onarımları esnasında sıcak çalışma, spark gibi nedenlerle oluşacak yangın riski, personelde zehirlenme riskine karşı, tank temizliklerinin özenle yapılması gerekmektedir.
Kaynak: Tankerlerde ve Kuruyük Gemilerinde Yük İşleri ve İşlemler
Yazarlar: Gündüz Aybay / Ergun Ersoy