Tankerlerde kullanılan yük ölçüm cihazları, Tanker filo gemilerimizde yapılan kontrollerde ve gemiler tarafından talep edilen malzeme istekleri incelendiğinde, taşınabilir kargo ölçüm cihazlarının, özellikle de aleç, sıcaklık ve arayüz (ullage, temperature, interface) ölçenlerin, cihazların talimatlarına ve çalışma parametrelerine uygun olarak kullanılmadığı ve/veya muhafaza edilmediği, hasara uğradığı anlaşılmaktadır. Bazı cihazlar hakkında ise zabitlerin yeterli bilgiye sahip olmadığı durumlarla da karşılaşılmıştır.
Bir gemiden örneklemelerle giderek açıklamalar ve tavsiyelerde bulunalım, bahsedeceğimiz konuların diğer gemilerimizde de pek farklılık göstermeyeceği unutulmamalıdır. Gemilerde bunlara uymak, cihazların ömrünü uzaktacak ve emniyetle kullanılmalarını sağlayacaktır.
Kullanılan Bazı Cihazlar
1.1. Aleç, sıcaklık, arayüz ölçümü için:
– Bu cihazın şeridinin, normal şerit iskandillerinden farklı bir yapıya sahip olduğunun ve kullanılmalarında, bakımlarında ve muhafaza edilmelerinde azami dikkat gerektiğinin kullanan herkes tarafından bilinmesi gerekmektedir. Bu nedenle kullanıcılar cihazların kitaplarını dikkatlice okumalı veya cihaz hakkında eğitim almalıdır. Bu noktada en önemli husus, 1.Zabitlerin bu cihazları kullanan kişilere eğitim vermeleridir.
– Cihazın en önemli parçalarını; uç kısmındaki sensör, şerit, pil ve değerlerin okunduğu ekran olarak kabul edebiliriz. Bu nedenle bu parçaların temizliği ve temizliğinin nasıl yapıldığı, kullanım esnasında darbelerden ve ezilmelerden korunması, kullanım sonunda muhafaza yöntemi çok önemlidir.
– Şerit temizleme takımı şerit yukarı alınırken şeride yapışan malın, şeridin cihaz içinde istif edildiği kısma girmesinin engellemek için dizayn edilmiş parçalardır. Çalışma prensibi, ayakla bir mandala basılıp paspasın suyunun sıkıldığı paspas kovalarındakine çok benzer.
Kullanım esnasında şerit temizleyicisinin tam performansta çalıştığı ve uygun sıkılıkta olduğu kontrol edilmelidir. Daha iyi temizlemesi istenirken temizleme takımının aşırı sıkılması şeridi zedelemektedir.
Diğer bir durumda da bu temizleyicilerin çok sıkı olması şeridi tutar, kullanıcı şeridin aşağı indiğini sanıp boş vermeye devam eder, gitmediğini anlayıp temizleyicileri gevşettiğinde şerit kullanıcının önceden verdiği boş kadar aşağı düşer ve zarar görür. Temizleme (tape wiper) takımı iç parçalarının uygun yapıda olmaları ve gerekli yedeklerinin gemide bulunması önemlidir. Viton temizleme parçaları sıklıkla kontrol edilmeli, aşınmaları halinde ikisi birden değiştirilmelidir. Cihaz kullanılırken şerit aşağı gönderilirken temizleme modu “DOWN” a, şerit yukarı alınırken temizleme modu “UP”a alınmalıdır.
– Şerit yukarı alınıp sensör muhafaza borusu içine oturtulduğu anda, şeridin sarıldığı tanbur da stop pozisyonuna gelmeli ve kilitlenmelidir. Bu olmadığı takdirde cihazın bağlandığı vapor lock’un valfinin kapatılması, şeridin valfe sıkışması ve hasarlanması sonucunu doğuracaktır. (Bazı modellerde yukarıdaki resimde görülen şerit koruma tübü buna mani olur) Şerit yukarı sarıldığında alecin görüldüğü camda (SIFIR) değeri görülmeden cihaz bağlandığı yerden kesinlikle sökülmez.
Ekranda (SIFIR) okunmuyorsa sensör probu aşağıda kalmış veya bir yere takılmıştır. Böyle bir durumda cihaz bağlandığı yerden sökülürse şerit mutlaka hasarlanacaktır.
– Cihaz monte edildiği vapour lock’tan söküldükten kısa bir süre sonra tekrar kullanılacak ise yere mutlaka bez veya benzeri yumuşak bir yaygı serilerek cihaz bunun üzerine yavaşça yatırılmalıdır. Cihazın uzun süre muhafaza edilmesi söz konusu ise ölçüm cihazı daima dik olarak muhafaza edilmelidir.
– Cihaz elektronik bir yapıya sahip olduğu için kesinlikle sert hareketlere ve darbelere maruz kalmamalıdır.
– Kullanılan şeridin iki tarafından ince sinyal kablosu geçmektedir (yandaki resimde kırmızı ile gösteriliyor) ve şerit “Fluoropolymer” ile kaplıdır. Şeridin bükülmesi bu kılcal kabloların kopmasına, cihazın bozulmasına sebep olur.
– Cihazı güvertedeki vapour lock’a monte ettikten sonra şeridin tanka indirilmesi serbest düşme gibi değil, yavaşça kontrollü yapılmalıdır. Ölçüm işlemi uygun bir sürratte olmalıdır. Eğer şerit boyundan fazla mesafeye indirilirse, şerit tanburda sona gelir ve aynı yönde çevrilmeye devam edilirse şerit terse doğru sarılmaya başlar ve ardından kırılır.
– Sensör probu ve şerit temizleme aparatı her kullanım sonunda dikkatlice pisliklerden ve artıklardan temizlenmelidir. Bu maksatla kerosen kullanılabilir. Ancak bunun öncesinde cihaz mutlaka OFF konumuna getirilmelidir.
– Ağır mallardan ölçüm alınması sonrası şeridin temizliği, şeridin sökülmesini ve serilmesini gerektiriyorsa, şerit çalışılan, küçük bir alanda yere serilmemeli, geniş bir yer tercih edilmelidir. Aksi halde yanlışlıkla şeridin üstüne basılarak şeride zarar verilebilir.
– Sensör probu tam olarak su geçirmez (water proof) olmayabilir, ki bazı tiplerde böyledir. Bu nedenle probun suya daldırılarak temizlenmesi veya çok nemli havalarda cihazın dışarıda bırakılması sakıncalar yaratabilir. Böyle bir durum tespit edildiğinde, prob, elektirik devreleri ve elektronik kart kısımları uygun bir mahalde kurutma makinası ile kurutulmalıdır.
– Şerit kesinlikle kimyasal temizleyici ile temizlenmez. Gerekirse kerosen kullanın ve derhal kurulayın. Ardından yumuşak sabunlu bir bez ile temizleyin (ıslak mendil de kullanılabilir)
– Cihaz kitabında yazan çalışma ortamı sıcaklığı aralığının dışında bir sıcaklıkta bulundurulmamalıdır. Bu örneğimizde cihazın ortam sıcaklığı (ambient temp. yani güvertedeki sıcaklık) -20 C ile +50 C arasındadır. Cihaz asla direk güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır. Cihazın sensörü, sıcaklık ölçüm aralığının altında ve üstündeki kargoların içine sokulmamalıdır. Yine bu örneğimizde sıcaklık sensörünün ölçüm yapabildiği aralık (temperature sensor measurement range) -40 C ile +90 C arasıdır.
– Cihazlar yandaki resimdeki gibi, özel kutuları içinde ve problar muhafaza borusu içine alınmış şekilde muhafaza edilmelidir. Şerit ve prob dışarıda iken kutuya kesinlikle yerleştirilmemelidir.
– Şerit tanburunun hareketinde bir zorluk hissedilirse, dram şaftının ve yatağın yağlanması gerekebilir. Ancak sıkılığın veya aşırı gevşekliğin sebebi araştırılıp sorun giderildikten sonra yağlama işlemi yapılması daha doğrudur. Kullanılacak yağ iletken olmamalı, cihazın kitabında tavsiye edilen yağ kullanılmalıdır.
– Cihazın şerit tanburunun bulunduğu kısımda aşırı nemli ortamlar nedeni ile yoğuşma olacağı tahmin ediliyorsa bu kısma uygun büyüklükte paket içinde silika jel yerleştirilebilir.
– Tank dip kısmında kuruluk veya su kontrolü yapılırken bu cihazın kullanılması, sensör probunun tank sacına değmesi ve sensörden gönderilen sinyallerin probu bozup arıza yapmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple bu cihaz kesinlikle bu işler için kullanılmamalıdır.
– Cihaz”low voltage” alarmı verdiğinde cihazın 9V’luk pili değilştirilmelidir. Bu cihazlar sıkça kullanıldığından pilleri çabuk biter, bu sebeple bu pillerin gemide yeterli miktarda yedeği bulunduğundan emin olunmalıdır.
1.2. Kargo numunesi almak için: HERMETIC SAMPLER A-2 0,5 ltr
Kargo tanklarından kargo numunesi almak için bu cihaz kullanılır. Metrik sistemle ölçülendirilmiş bir şerit, yarım litrelik bir numune kabına bağlıdır. Numune kabının dibinde bulunan bir checkvalf kargonun numune kabının içine girmesine müsade edip, çıkmasına izin vermez. Cihazın şeridi üzerinden numune kabının bulunduğu aleç okunabilir.
– Cihaz kullanılırken numune kabı kontrollü olarak indirilip çıkarılmalıdır, aksi halde tanbur kolu parmak yaralanmasına sebep olabilir veya kırılabilir.
– Cihazın şeridini kırmamaya, numune kabı tam yukarı alınmadan vapour lock’u kapatmamaya dikkat edilmelidir. Bunun için şerit üzerinde yine (SIFIR) görülmelidir.
– Cihaz kullanıldıktan sonra şeridi ve numune kabı temizlenmelidir.
1.3. Kargo tanklardan dipping almak ve su kontrolü (macunla) için: HERMETIC DIP 2
Kargo tanklarından dipping almak ve su kontrolü için bu cihaz kullanılır. Metrik sistem ile ölçülendirilmiş bir şerit yine metrik sistemle ölçülendirilmiş 50 cm’lik bir ağırlığa bağlıdır. Su kontrolü yapılırken bu ağırlığa su macunu sürülerek tankın dibine yollanır.
– Cihaz kullanılırken ağırlık, kontrollü olarak indirilip çıkarılmalıdır. Aksi halde tanbur kolu parmak yaralanmasına sebep olabilir veya kırılabilir.
– Cihazın şeridini kırmamaya, ağırlık tam yukarı alınmadan vapour lock’u kapatmamaya dikkat edilmelidir. Bunun için şerit üzerinde yine (SIFIR) görülmelidir.
– Cihaz kullanıldıktan sonra temizlenmelidir.
1.4. Kargo tanklardan gaz ölçümü yapmak için: HERMETIC OXY
Kargo tanklarından gaz ölçümü yaparken, kullanıcının gaza maruz kalmadan rahatça ölçüm yapabilmesine yarayan bir cihazdır. Kargo tankından gaz ölçümleri mutlaka bu cihaz yardımıyla yapılmalıdır.
Yaklaşık 30 metre boyundadır, vapour lock’a kitlendikten sonra resimdeki yüzük gevşetilir, vapour lock valfi açılır ve ucundaki ağırlık yardımıyla ölçüm yapılmak istenen seviyeye getirildikten sonra yüzük sıkılarak hortumun daha fazla aşağıya kaymasına engel olunur.
Ardından valf açılır. Burada çok dikkat edilmesi gereken bir husus vardır; hortum uzundur ve içinde hava ya da önceki ölçümden gaz kalmış olma ihtimali yüksektir. Ölçüm yapmadan önce bu hava ya da gazın bitip, ölçülecek gazın geldiğinden emin olunması gereklidir.
– Bu cihazın kargonun içine sokulmamasına özen gösterilmelidir, aksi halde ölçüm cihazına mal gelebilir.
– Cihaz kullanılırken ağırlık, kontrollü olarak indirilip çıkarılmalıdır.
1.5. Kargo tanklarındaki basıncı ölçmek için: HERMETIC PRESS
Normalde her kargo tankımızın basıncını ayrı ayrı tankradar ekranımızdan okuyabiliyoruz. Fakat bu basınç sensörlerinin arızalanması veya normal çalışıyorlarken hassasiyetlerin ölçülebilmesi amacıyla karşılaştırma yapılabilmesi için bu cihaz kullanılır. Kullanılışı çok basittir, vapour lock’a kitlenir ve vapour lock valfi yavaşça açılarak tank basınç değeri mmWG biriminde okunur.
– Cihaz -1500 mmWG vakum – +2500 mmWG basınç aralığında ölçüm yapabilir, bu aralığın altında veya üstünde bir basınç değerinin tahmin edildiği hiçbir durumda kullanılmamalıdır. (Zaten normal şartlarda kargo tanklarında böyle bir basınçla karşılaşılmaz.)
– Cihaz başka sistemlerde basınç okumak için kullanılmamalıdır.
– Cihaz çok hassastır, darbelere maruz kalmamasına çok dikkat edilmelidir.