İki Zamanlı Motorlar
İki zamanlı motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Daha yaygın olarak kullanılan dört zamanlı motordan farkı, pistonun lineer hareketlerinde 4 yerine 2 stroka sahip olmasıdır. Fakat bu iki strokta, 4 zamanlı motorda oluşan 4 işlemde (emme, sıkıştırma, yanma, egsoz) meydana gelmektedir. Yani emme ve sıkıştırma 1 strokta , yanma ve egsoz 1 strokta yapılır.
Çalışma Prensibi
-Emme ve sıkıştırma
Bu motor tipinde emme ve egsoz sübapları yoktur. Emme ve egsoz işlemleri silindir içinde oluşan basınç farkları vasıtası ile yapılır. Piston yukarı hareket ederken, üst kısımdaki karışımı silindir içinde sıkıştırmaya başlar. Bu esnada pistonun yukarı hareketi ile krank bölümünde bir vakum oluşur ve karışım krank bölümüne dolar. Bu karışım yakıt, yağ ve hava karışımıdır. Sıkışan karışım buji ile ateşlenir ve patlama oluşur. Çıkan enerji pistonu aşağı iter.
Yanma ve egsoz
Pistonun aşağı itilmesi ile egsoz çıkışı açılıp, emiş ağzı kapanır. Yanma sonucu ortaya çıkan atık gaz, egsoz borusundan atılır. Pistonun hareketi ile aşağıda sıkışan karışım, taşıma cebinin açılması ile pistonun üst kısmına dolar. Üst kısıma yeni karışım dolması ve egsoz gazının tamamen atılması ile çevrim tamamlanır ve diğer çevrim başlar.
Kullanıldıkları yerler
Genelde küçük yapıdaki benzin motorları iki zamanlı olarak kullanılırlar. Motosiklet, bazı küçük teknelerde, scooter, kar motosikletleri ve model uçaklarda kullanılır. Ayrıca motorlu bahçe araçlarında da (çim biçme makinası vb.) kullanılırlar. Büyük yapıdaki iki zamanlı dizel motorlar başta gemilerin ana makinası olmak üzere 2000 hp gücün üzerindeki güçlere ihtiyaç duyduğumuzda iki zamanlı dizeller kullanılmaktadır.
Avantaj ve Dezavantajları
- İki zamanlı motor, dört zamanlı motora göre daha basit ve az maliyetlidir.
- Soğuk havalarda çalıştırılması daha kolaydır.
- Yakıt karışımının bir kısmı yanmadan egsoz gazı ile atıldığı için çevre ve yakıt ekonomisi konularında başarılı değildir.
- Yakıt karışımının pistonun üst kısma ulaşması krank bölümü ile sağlandığından, krank bölümü devamlı yağlamaya maruz değildir ve yağlama yakıt karışımı içine karıştırılan yağ ile olur. Bu yağın yakılması çevre açısından zararlıdır.
- İki strokta çalıştığı için pistonun her yukarı çıkışında yanma olur ve aşırı ısınma meydana gelir.
Dört Zamanlı Motorlar
Dört zamanlı motorlar (Dört Fazlı), pistonun bir çevriminin (cycle) 4 aşamada (4-stroke cycle) tamamlandığı motor tipleridir. İçten yanmalı motorlar (internal combustion engines) sınıfında yer alırlar.
Çalışma Prensibi
- Motorlarda güç üretimi önce yakıtın içindeki kimyasal enerjinin ısı enerjisine dönüşmesi, sonra da bu ısı enerjisinin pistonu harekete geçirmesiyle gerçekleşir. Bir dört zamanlı motorda bu işlem şu aşamaları izler:
- Yakıt ve hava karışımı pistonun dışarı hareketiyle dolar.
- Karışım pistonun içeri hareket etmesiyle sıkıştırılır.
- Sıkışmış karışım benzinli motorlarda bir kıvılcım ile tutuşturulur, dizel motorlarda ise yüksek basınç ve sıcaklık altında kendiliğinden tutuşur ve yanma gerçekleşir. Yanma sonucu açığa çıkan enerji ile piston dışarı doğru itilir. Bu sayede krank şaftı döndürülür ve kinetik enerji elde edilmiş olur.
- Pistonun geri dönüşü sırasında egzoz valfı açıktır ve egzoz gazları pistondan atılır. Döngü böylece başlangıç konumuna gelir ve ilk aşamadan itibaren işlemler yinelenir.
Motorun bir döngüsünü yukarıda anlatılan 4 aşamada tamamlamasından dolayı bu tip motorlara 4 zamanlı motorlar ismi verilir. Hareket halindeki benzinli bir araçta bu döngü dakikada ortalama 3.000–3.500 defa tekrarlanır. İki zamanlı motorlara göre daha verimli olan 4 zamanlı motorlar günümüzde en çok kullanılan içten yanmalı motor tipidir. Ancak imalat aşamasında iki zamanlı motor daha ucuzdur. Fakat iki zamanlı motorun avantajı sadece bu adımda vardır. Çünkü sonrasında (motor üretilip, kullanılacağı makinede kullanılmaya başlandığında), yine dört zamanlı motor avantajlıdır. Çünkü, üstte de yazdığı üzere dört zamanlı motor daha verimlidir.
İki zamanlı motorlarda ayrıca
- Yakıt karışımının bir kısmı yanmadan egsoz gazı ile atıldığı için çevre ve yakıt ekonomisi konularında başarılı değildir.
- Yakıt karışımının pistonun üst kısma ulaşması krank bölümü ile sağlandığından, krank bölümü devamlı yağlamaya maruz değildir ve yağlama yakıt karışımı içine karıştırılan yağ ile olur. Bu yağın yakılması çevre açısından zararlıdır.
- İki strokta çalıştığı için pistonun her yukarı çıkışında yanma olur ve aşırı ısınma meydana gelir.
- İki zamanlı motorların avantajı ise, soğuk havalarda daha kolay marş almalarıdır. Ancak dört zamanlı motorlar için bu durumu eşitlemek kolaydır. Çoğu dört zamanlı motor donduğunda, karbüratöre (motor turbo şarjlı ise da interkol üzerinden karbüratöre) eter sıkılır, kolayca marş alır. Bu sayısız dejavantaja rağmen iki zamanlı motor kullanılan birçok dizel motor vardır. Ancak, iki zamanlı motorun kullanımı için uygun olan yer, küçük benzinli motorlardır. (çim biçme makinası gibi).
İki ve Dört Zamanlı Motorların Farkları
- İki zamanlı motorlarda yakıt tüketimi fazladır,
- İki zamanlı motorlarda yağ tüketimi fazladır, (Yakıta 1/20 oranında yağ ilave edilir.)
- İki zamanlı motorlar ile teorik olarak aynı hacimdeki dört zamanlılara kıyasla iki kat fazla güç elde edilir. Ancak silindire yeterli karışım sağlanamadığından, bu mümkün olmamaktadır.
- İki zamanlı motorlarda her devirde iş olduğu için ölü noktaları aşmak kolaydır. Bu nedenle devir sayıları yüksek ve volanları küçüktür.
Kaynaklar
Wikipedia 1
Wikipedia 2
Yazar: Osman Saygıner (osman@sayginer.com – Sayginer.com)
Selamün aleyküm arkadaşlarım
En az yakan motor diye yazdığımda ZERO GlAMUR Marka modeli çıktı karşıma
1 litrede 80 km gittiği anlatılmış
İnternet üzerinden baktığımda 2 zamanlı diye yazıyor bilgilerinde
Ve şuan üzerinde olduğumuz sitede 2 zamanlılar cok yakar deniliyor
Bu bahsettiğim motor 2 zamanlıysa ve çok ama çok az yakıyorsa sebebi nedir sizce
Bu motordan almayı planlıyorum uzun ya da kısa yol için yani şehir içi ya da disi için ne önerirsiniz diyesiniz hele
2000 honda beat var yakıtına yetişemiyorum. 4 zamanlı alın, hem yakıt ekonomisi, hem çevreye duyarlı hemde konforlu bir sürüş yaşarsınız