Gemilerde kullanılan valf çeşitleri kullanım amaçlarına göre ve üretildikleri malzemelere göre gruplara ayrılabilir. Gemilerde kullanılan valfler dökme demir, dökme çelik, krom ve bronz malzemeden yapılır.
1. Sülüs Valf (Gate Valve)
Deniz suyu, tatlı su ve yağ devrelerinde alıcı valf olarak sülüs (gate) valfler kullanılır. Valfın elemanları dil (göbek), valf siti, valf gövdesi , valf kaveri, spındıl, glend, glend saplamaları ve handle’dır.
Sızdırmazlığı sağlayan ise kaver contası ve salmastradır. Gate valfın dili aşağı yukarı hareketle çalışır ve hafif konik olan bu dil akışkanın geçişini sağlar veya engeller.
Bu valfler kaçırmaya başladıkları zaman genelde yenilenir, çünkü bu valflerin dilleri çalıştıkları yüzeye yani site alıştırılamazlar. Valfın yenisi yoksa yapılacak şey dili ve çalıştığı yüzeyi temizlemektir. Gate valfler, globe ve Check Valfler gibi yönlü valf olmadıklarından her iki yönde de bağlanabilir.
2. Globe Valf (Stop Valve)
Deniz suyu, tatlı su ve yağ devrelerinde çıkış valfı; yakıt, sintine, sludge ve hava devrelerinde hem giriş hem de çıkış valfı olarak kullanılır. Elemanları gate valfın elemanlarıyla aynıdır. Ancak globe valfın dili yan yüzeyleriyle değil, alt yüzeyi ile akışkana kumanda eder. Handle ile valfı açıp kapadığımızda dil, spindıl ile birlikte aşağı-yukarı hareket eder. Valfın dili spindıla bir setuskur ile (bazen somun, bazen de bilya ile) bağlanmıştır.
Valf yarım açılmak suretiyle akışkan kontrol edilebilir ve balast-sintine pompalarında çıkış basıncı ayarlanabilir. Bu valfler kaçırdıkları zaman yenilenmeden valfın dili site alıştırılabilir. Globe valflerin 90° açılı olanlarına konsol (angle) valf denir.
3. Check Valve
Globe valfin dış görünüşüyle tamamen aynıdır. Ancak arada önemli bir fark vardır. Check valflerde dil, spındıla bir setuskurla bağlı değildir ve serbesttir. Bu sebeple valfı handle ile kapattığımızda valf, globe valf gibi kapanır, ama açtığımızda globe valf gibi dil yukarı çıkmayacağından valf açılmaz.
Bu valfte, dili yukarı kaldıran, valften geçen akışkandır. Eğer pompa stop edilipte akışkan geçmezse valfın dili kapalı kalır. Aynı zamanda valften daha önce geçmiş olan akışkan tersten basınç uygulayarak valfı kapalı tutar ve akışkan geçtiği devreye geri dönmez. Bu sebeple de bu valflere geri döndürmez valf adı verilir.
4. Selenoid Valf
Elektrik kumandalı bir valf olup iki çeşittir: Normally open ve normally closed. Bu sebeple amaca göre uygun olan valf çeşidi kullanılır. Örneğin, normalde kapalı olan bir valfte, elektriklendiği zaman bobinde mıknatıslanma olur ve yay tansiyonuyla normalde kapalı olan valf bobin elektriklendiği için kendine çekilir ve valf açılır.
Sintine separatörlerinde, hava ile buzluk devrelerinde ve pek çok yerde kullanılırlar. Bakımları kolay olup sorunları ise, genelde diyafram (lastik) yırtılır ya da solenoid valf uzun süre kullanılmadıysa tutukluk yapar. Ayrıca, delikli olan valflerde delikler pislikle dolup tıkanabilir. 1/2- 3/4- 1- 1 1/4 ve 1 1/2″ ölçülerinde olurlar.
5. Regulating Valf
Yay tansiyonu ile çalışan bu valfler hava, yağ-yakıt gibi devrelerde basınç ayarlamak ve akışı düzenlemek amacıyla kullanılırlar. Bu nedenle bu valflere regulating valf de denir. Mesela bu valfe giren 30 bar basıncındaki hava, valf üzerindeki ayar saplamasıyla basıncı düşürülüp istenilen basınca ayarlanabilir. Bu amaçla kullanılan valflere reducing valf denir.
M/E booster pump’ın bastığı ve mixing veya servis tankına dönen yakıtın basıncını ayarlayan valf te aynı olmasına rağmen bu valflere Regulating Valf denir. Bu valflerin sorunları, diyaframın altına pislik gelmesi veya diyaframların patlaması şeklindedir. Manuel veya pnömatik kumandalı olabilirler.
6. Küresel Valf (Ball Valve)
İki veya üç yönlü olup bir kol vasıtasıyla kumanda edilir. Kolun 90 derece çevrilmesiyle valf açılır veya kapatılır. Valfin içinde delikli bir küre şeklinde top vardır. En büyük sorunu kürenin veya kürenin bastığı taraflardaki o ringlerin aşınmasıdır. Bütün devrelerde kullanılabilir. Bağlantı tarafları viralı ve flençli olmak üzere iki çeşittir. Döküm, krom ve çelik malzemeden yapılırlar.
Krom malzemeden yapılan ve tuvaletlerde rezervuar olarak kullanılan küresel valfler 1/2″, 3/4″ ve 5/8″ ölçülerindedir. Bu valfler dişli bağlantılıdır.
7. Kelebek Valf (Butterfly Valve)
Kullanılış itibarıyla Küresel Valfe benzer. Son dönemlerde iyice yaygın şekilde LTFW, HTFW, SW devrelerinde kullanılmaktadır. Evaporatör devrelerinde 0-90 derece yerine ayarlama amacıyla 0/90 derece arasında çeşitli açılarla kullanılabilir. Yani kısma yapılabilir. En büyük sorunu dilin üzerindeki lastiğin zarar görmesidir.
8. Sarı Valf
Daha önce anlatılan gate, globe, check ve küresel valflerin tümü aynı zamanda bronz malzemeden de yapılırlar. Ancak bronz malzemeden yapılan valfler diğer valflere nazaran çok daha küçük olur. Bu valfler küçük tankların doldurma ve dreynlerinde, expansion tanklarda, geyç devrelerinde, hidrafor sistemlerinde ve benzer yerlerde kullanılabilir.
Genelde olarak1/2 (15 mm), 3/4 (20 mm), 1 (25 mm), 1 1/4 (32 mm), 1 1/2 (40 mm), 2 (50mm), 2 1/2″ (65 mm) olurlar. Bu valfler genelde viralı olursa da nadiren flençli sarı valfler de kullanılır. Viralı olan sarı valfler hem erkek, hem de dişi olabilir. Geyç devreleri gibi yerlerde kullanılan sarı valflerin 1/4 ve 3/8 pus olanları da mevcuttur.
9. Safety Valf
Bazı sistemlerde istenmeyen aşırı basınçları tahliye etmek için kullanılır. Valfin ağzına gelen akışkanın basıncı Safety Valfin ayarlanan basıncını aşarsa yani yay tansiyonunu yenerse akışkan (yağ, yakıt, su, steam veya hava) safety valf vasıtasıyla sistemden dışarı atılır. Safety valfler; pompalarda, kazanda, evaporatörde, sintine separatöründe, hidrafor sistemlerinde, ana makine ve jeneratörde, hava kompresörleri ve hava tüplerinde neredeyse akla gelen tüm sistemlerde kullanılır.