Gemi adamlarının maruz kaldıkları riskler üzerine yapılan çalışma Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılmıştır. Çalışmada riskler belirlenmiş ve sebepleri analiz edilmiştir.
Mekanik Tehlikeler
Gemilerde Vinçler, pompalar, fanlar, miller, kompresörler, pervaneler, kapaklar, kapılar, palamar (halat) vb. mekanizmalar vardır. Hareketli aksama sahip makinelerin açık kalan kısımları el, kol, ayak sıkışmalarına veya çarpmalara yol açabilmektedir. Gemi ile taşınan yükler de mekanik tehlikeler arz edebilmektedirler. Keskin köşeler yaralanmaya, dengesiz ve hatalı yüklenen yükler de devrilmek suretiyle ezilmeye sebep olabilir.
Elektriksel Tehlikeler
Jeneratörle elde edilen elektrik, geminin her yerine kablolarla aktarılır. Elektriğin aktarıldığı kablolarda açık noktalar bulunması, yetersiz topraklama ve yalıtım, Kişisel Koruyucu Ekipman kullanılmaması veya yanlış kullanımı, dikkatsiz davranışlar vs. sonucu elektrik çarpmaları
yaşanabilmektedir. Bataryalar, elektrikli motorlar, pompalar, el aletleri, tezgahlar, elektrik panoları, dağıtım kabloları dikkat edilmesi gereken başlıca kaynaklardır.
Kayma, Takılma ve Düşme
Gemilerin zemin yüzeylerinin neredeyse tamamı metal malzemeden yapılmıştır ve genellikle tek parça bir yapıya sahip değillerdir. Bu durum zeminin düzgün bir yapıda olması gerekliliği açısından bazı tehlikelere yol açabilmektedir. Zeminde bulunması gereken vana, kapak benzeri yapılar, işaretlenmediğinde ve izole edilmediğinde çalışanın da dikkatsizliği ile birlikte kazalara yol açabilmektedir.
Kapalı Alanlarda Çalışma
Oksijen oranının düşmesi miktara bağlı olarak çalışanın üzerinde olumsuz etkiler meydana getirmekte ve sonuçları nefes almakta zorlanma, yorulma ve bitkin düşme, bilinç kaybı, daha sonrasında da ölüme kadar gidebilmektedir. Ortamda bulunan malzemeden kaynaklanan gazlar oksijen oranını düşürerek boğulmaya neden olabildiği gibi bazı gazların zehirli etkisi olabilmekte veya yanıcı ortam oluşmasına ve bunun sonucunda yangın, patlama gibi sonuçların ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır.
Ergonomik Tehlikeler
Gemi kaptanları çalışma sürelerinin çok büyük bir bölümünü oturarak geçirmekte ve sıkça ekranlı araçlar kullanmaktadırlar. Geminin idare edildiği ve “kaptan köşkü” olarak da bilinen Köprü üstü kısmının tasarımı gemiden gemiye farklılık göstermektedir. Çalışanların antropometrik yapısına uygun olmayan koltuklarda oturması, yükseklik ayarı yapamadıkları halde ekranlı araçları uzun süre bu şartlarda takip etmek zorunda kalmaları zamanla vücutlarında olumsuz etkiler gösterebilmektedir.
Gemideki diğer çalışanlar açısından durum daha dikkat gerektirmektedir. Güverte personelleri temizlik, boya ve bakım işleri yaparken zaman zaman ağır yükler kaldırmak zorunda kaldığı gibi bazen eğilerek bazen de uzun süre aynı pozisyonda çalışmaktadırlar.
Psiko – Sosyal Etkenler
Gemi adamları uzun seferlerde aylarca denizde kalabilmektedir. Ailelerinden ve sosyal çevrelerinden uzun süre uzak kalmanın olumsuz etkileri yaşanabilmektedir. Aynı zamanda gemi üzerinde sadece belli sayıda gemi çalışanı ile ilişki halinde bulunan gemi adamının sosyal aktiviteleri de zayıflamaktadır.
Bazen saati belirsiz mesailerden ve de özellikle limanlardaki zamansız ve yoğun iş temposundan bazen de fırtınalı havaların vermiş olduğu yorgunluk ve stresten etkilenen gemi personeli sınırlı bir mekanda, sınırlı sosyal imkanlarla ve sınırlı sayıda kişilerle beraber yaşamak zorunda olmasından dolayı stresten uzaklaşmakta güçlük çekmektedir.
Kimyasal Etkenler
Kaynak, boya gibi işlemler esnasında da kimyasallara maruziyet görülmekte ve maruziyetin kaynağı olan madde ile bunun miktarına bağlı olarak da çalışanın sağlığını olumsuz etkilemektedir. Açığa çıkan kaynak gazları, kullanılan solventler, uçucu organik bileşikler önlem alınmadığı takdirde solunum yolu meslek hastalıklarına yol açabilmektedir. Deriyle veya gözle temas ettiğinde akut etki gösteren kimyasallar göz yanması, deride kızarıklık gibi etkilere yol açabilmektedirler.
Biyolojik Etkenler
Yanaşma yerleri, tuvalet ve banyolar, yemek yapılan ve saklanan bölümler, çamaşırhaneler ve dinlenme alanları kritik önem arz eden gemi bölümleridir. Yiyecek atıkları veya yiyeceklerin uygun şekilde saklanmaması parazitlerin, haşerelerin vb. organizmaların gemi adamlarının sağlığını tehdit etmesini mümkün kılmaktadır. Yanaşma yerlerinde açık bırakılan atıklar gemiye kemirgen girmesine neden olabilmektedir. Böcek ve kemirgenlerin bir gemiyi istila etmeleri çok zor değildir ve bir defa gemiye girdiklerinde bu durumu kontrol altına almak özellikle de seyir esnasında çok zor olabilmektedir.
Gürültü
Gemilerdeki gürültü kaynaklarının başında makine daireleri gelmektedir. Geminin bu bölümünde motor, jeneratör ve birçok makine aynı anda çalışmakta ve çok yüksek seviyelerde gürültü yaymaktadırlar.
Aydınlatma
Gemilerdeki birçok bölmenin, makine aksamının ve yan yana dizilmiş yüklerin aralarındaki dar geçitlerin, dik merdivenlerin ve değişik ortamların yetersiz aydınlatılması buralarda çalışan gemi çalışanları için tehlike oluşturmaktadır. Buna karşılık geminin idare edildiği köprü üstü bölümünde cam parlamaları ve göstergelerin kolay izlenememesi burada çalışanlar için ayrı bir risk oluşturmaktadır. Gün ışığının olmadığı saatlerde köprü üstü ve güverte bölümleri en karanlık noktalardır. Buralarda gece vardiyalarında yapılan çalışmalar bu sebeple özel dikkat gerektirmektedir.
Termal Konfor
Gemilerde sıcaklık değişiklikleri karadakinden çok daha hızlı olmaktadır. Gemi çalışanları gemi içinde de çalışma sürecince değişik sıcaklıklara maruz kalmaktadır. Bu durum gemi çalışanlarının sağlık riskini attırmaktadır. Termal konfor şartları mevsimsel değişikliklerle birlikte gemi personelini olumsuz etkileyebilmektedir.
Çok sıcak veya çok soğuk hava şartlarında güvertede uzun süre çalışmak, özellikle de uygun kıyafet giyilmediğinde rahatsızlık verici olabilmektedir.Sürekli çalışan makine daireleri veya bacaya yakın bölümler yüksek sıcaklıkla; gıda depoları, dondurucular gibi ortamlar da düşük sıcaklıkla çalışanları olumsuz etkilemektedir. Soğuk ve sıcak ortamlar arasında iş gereği zaman zaman geçiş yapılması da vücut direncini kötü etkileyebilmektedir.