Gemi Demir Irgatı

GEMİ DEMİR IRGATI TANIMI
Gemilerde, demirleme ve yükleme işlerinde kullanılan, bir yükü çekme, kaldırma ve mayna etme yeteneklerine sahip makinelere ırgat denir.

Irgatlar çalışma prensiplerine göre üçe ayrılır;
–Sitimli (buharlı) ırgatlar
-Elektrikli ırgatlar
-Hidrolik ırgatlar

Irgatlar kullanım amacına göre ikiye ayrılır;
–Demir ırgatı
-Halat ırgatı

A) DEMİR IRGATI

Demir ırgatı, gemilerin baş üstüne veya baş kasarasına yerleştirilen ve görevi çapanın (demir) funda ve virasını sağlamak olan bir makinedir.

İkinci Dünya Savaşından önce pistonlu buhar makineleri tarafından çalıştırılırdı. Daha sonra ve günümüzde ise elektrik ve hidrolik motorlu ırgatlar kullanılmıştır.

Demir ırgat donanımı, esas itibarı ile şu kısımlardan meydana gelmiştir;

• İki demir çapa
• Demir zincirleri
• Loça demiri
• İki stoper (kurt kapanı ya da domuz tırnağı)
• Demir ırgatı
• Zincirlik
• Demir ırgatı, iki demiri aynı anda 50 m derinden 10 dakikada çekebilecek şekilde tespit edilir. Demir zincir halkaları lokmalı ve lokmasız olarak yapılır. Zincirler 25 m’lik boylarda yapılırlar. Her 25 m’de bir kilit vurulur. Demirin zincire bağlantısı da bir fırdöndü ile yapılmaktadır.

Demir ırgatı donanımı ve kısımları

1-Çapa(Demir)
2-Loça borusu
3-Kurt kapanı(stoper)
4-Demir ırgatı makinesi
5-Zincir  6-Zincirlik

Demir Donanımları

Hırça Mapası (Clench): Zincirin zincirlikteki çımasının omurgaya bağlandığı kilit. Gemilerde demire bağlı zincirin son baklasının gemiye bağlı olduğu mapa. Bu mapa acil durumlarda kolaylıkla serbest bırakılacak şekilde dizayn edilmiştir.

Zincirlik: Gemi zincirinin depo edildiği, baş çatışma perdesinin ön tarafına yerleştirilmiş olan bölme. Zincirlikler, zincirin yüksek ağırlığı nedeni ile geminin dip bölmelerine konulurlar. Zincirlik tabanı ızgaralı olup, zincir üzerindeki su ve çamur ızgaranın altına toplanır ve belli aralıklarla toplanarak dışarı atılır.

Demir Zincir Bosası: Demir zinciri bosasının kullanılma amacı, demir yerine oturmuşken veya gemi demirli ve suda yeteri kadar kaloma varken yerinde sabitleştirmektir. Kastanyoladaki gibi akan zinciri durdurmak değil, durdurulmuş zincirin akmasına engel olmaktır.

Genel olarak, demir ırgatı şu kısımlardan oluşur;

-İki kavaleta (kavramalarla hareket mekanizmasına bağlı) Her iki kavaleta da tekerleğinin devamını teşkil eden silindirik bir tamburun üzerinde sarılıdır.
-Balatalı, bir fren kasnağı ve bu kasnağı sıkan veya gevşeten bir kastanyola bulunur.
-Şaftın uçarlında veya ayrı şaftın üzerinde dişlilerden hareket alan iki adet fenerlik bulunur.
-Gemi halatlarının toplandığı halat tamburları bulunur.