Denizcilikte Mesafe Ölçüleri
MESAFE (Distance)
Mesafe denince, genel anlamda iki noktayı birleştiren doğrunun boyu anlaşılır. Navigasyon dilinde ise, haritada iki noktayı birleştiren doğru kabaca “kerte hattı” olarak bilindiğine göre, iki mevki arasındaki mesafe, kerte hattı veya büyük daire izi üzerinde ölçülür.
Navigasyonda mesafe ölçümünde kullanılan birim, deniz mili (Nautical Mile) dir. Mesafe, iki mevki arasında denizmili olarak ölçülen uzunluktur.
Yer üzerinde iki mevki arasındaki en kısa mesafe, bu iki mevkiden geçen büyük daire mesafesidir.
Mil kelimesi, Latincede 1000 anlamına gelen “Mille” kelimesinden gelmiş ve Romalılarca, bir Romalı askerin 1000 adımının uzunluğu olarak kullanılmıştır ki, bu uzunluk 1 Roma Mili (1480,87 metre) idi.
Deniz mili (Nautical Mile – Sea Mile)
Coğrafi enlemleri arasındaki fark bir dakika (1′) olan iki mevkiden geçen meridyen yayının boyudur. Diğer bir deyimle, 1′ lık meridyen boyudur. Yerin bir elipsoid şeklinde olmasından dolayı bir dakikalık meridyen yaylarının uzunluğu Kutuplarda AB = 1861,7 metre ve Ekvatorda AB=1842,9 metredir.
Dolayısıyla 1′ lik yay uzunluğu kutuplarda ekvatordakinden 18,8 metre daha fazladır. İşte bunun ortalaması olarak Lat = 45° de 1′ lık meridyen uzunluğu 1852,3 metredir.
1929 yılında “Milletlerarası Hidrografık Büro” deniz milinin standart değerini 1852 metre. olarak kabul etmiştir ve bugün bütün denizci milletler bu değeri kullanmaktadır. Deniz mili (N.mile) kısaltması ile ifade edilir ve Admi- ralty Mesafe Cetvellerimde (Distance Tables) verilen mesafeler deniz mili olarak verilmiştir.
Navigasyon hesaplarında, 1 deniz mili = 1852 metre veya Yer merkezindeki 1 dakikalık açının meridyen üzerindeki uzunluğu 1 deniz mili olarak değerlendirilip, mesafe birimi olarak kabul edilmiştir.
Deniz milinin onda birine bir gomina (cable) denir ve enleme göre 184,3 metre ve 186,2 metre. arasındadır ve yaklaşık olarak 200 yardadır. Navigasyon amaçlan için denizde sık sık kullanılan bir ölçü birimidir.
İngiliz Mesafe ölçüleri ve Metrik Sistemde Karşılıkları
| 1 Pus (inch) = | 2,54 cm | ||
| 1 Kadem (feet) = | 12 pus = | 30,48 cm | |
| 1 Yarda (yard) = | 3 kadem = | 36 pus = | 91,5 cm |
| 1 Kulaç (fathom) = | 2 yarda = | 6 kadem = | 183 cm |
| 1 Gomina (cable) = | 100 kulaç = | 185,5 metre = | 200 yarda |
| 1 Mil (mile) = | 10 gomina = | 6080 kadem = | 1852 metre |